Ossenbloed
Welke kleur had het Wachthuisje eigenlijk? We willen dat graag weten, omdat kleuren iets vertellen over het straatbeeld in het begin van de twintigste eeuw, toen het Wachthuisje aan zijn lange staat van dienst begon. Maar terugvinden welke kleur het Wachthuisje aanvankelijk had, is zo makkelijk nog niet. Het beeldmateriaal uit die tijd bestaat vanzelfsprekend alleen uit zwart/wit foto’s, en daarop kun je hooguit zien of er indertijd donkere of lichte kleuren waren toegepast:
Restaureren moet je goed doen, en daarom heeft Hans Veldmeijer de afgelopen week een intensief kleuronderzoek uitgevoerd. Zo’n onderzoek behelst het minutieus afpellen van de verflagen. Met onder meer heel fijn schuurpapier haalt Hans op een paar uitverkoren plaatsen voorzichtig verflaagje na verflaagje weg, een beetje alsof hij de jaarringen van een boom blootlegt, om zo te kunnen bepalen wat de eerste kleur was en wat er in de jaren daarna aan verf is aangebracht. Met een spectrometer stelt hij daarna de juiste waarde van de oorspronkelijke kleuren vast, en die kunnen wij dan weer laten namaken. De laatste laag die tevoorschijn kwam – en dus: de grondlaag – was de oranje loodmenie die vroeger vaak werd gebruikt. Op de kolommen en de glaskaders troffen we twee verschillende kleuren aan. Meer hebben we er nog niet gevonden. De voorzichtige conclusie is daarom dat het Wachthuisje van origine tweekleurig was: ossenbloed en zilvergrijs. De huidige kleur, een vervuild wit, stamt in elk geval van later datum.
Voordat we kunnen beginnen met de daadwerkelijke restauratie, wordt het staalwerk schoongestraald. Die operatie staat voor week 48 gepland. Maar we moeten het huisje daar terdege op voorbereiden. Het straalproces is onomkeerbaar, eens gestraald is altijd gestraald: de oorspronkelijke kleuren zijn daarna voorgoed verdwenen. Door ons kleuronderzoek hebben we de kleuren en de verflagen kunnen vastleggen en bewaren voor de toekomst.
Maar we gaan nog een stapje verder. We willen, waar mogelijk, liefst de oorspronkelijke kleuren handhaven. Op een aantal plaatsten schroeven we daarom straks stalen plaatjes, zodat de verf daaronder wordt afgeschermd bij het straalproces. Zodoende scheppen we een zogenaamde monumentenroute, wat inhoudt dat de oorspronkelijke verflagen plaatselijk zichtbaar zullen zijn.
Intussen schiet het demonteren al aardig op: we zijn bijna klaar! Voordat de eigenlijke staalconstructie kan worden losgemaakt wordt van de betonvoet en van het dak, moeten we daar eerst nog een flink aantal verstevigingen op aanbrengen. Dit om te voorkomen dat de constructie haar verband verliest wanneer de voet en het dak ervan af worden gehaald.
Bij het bepalen van de tussenmaten van de kolommen viel ons op hoe nauwkeurig het Wachthuisje is gebouwd. Tussen de verschillende kolommen konden we hooguit een paar millimeter verschil constateren. Dat is nog eens vakwerk!
lilian fopma